Het leek vanmorgen even serieus: duikers in neopreen, militairen met helmen, een hijskraan en een rij dikke aluminium balken bij de Doorslagsluis aan de Herenstraat in Jutphaas. Maar paniek was niet nodig: het ging om een crisisoefening van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) en Defensie. De oefening – met de toepasselijke naam ‘Wolkbreuk’ – moet laten zien hoe snel de waterkering in Nieuwegein kan worden afgesloten bij extreme regenval.

Test bij de Doorslagsluis
In het scenario dat vandaag werd geoefend, viel er in korte tijd zo’n 200 millimeter regen – vergelijkbaar met de verwoestende buien die in 2021 Limburg troffen. Dat zou in laaggelegen gebieden als Nieuwegein al snel voor overlast zorgen. Om dat te voorkomen, moeten de schotbalken in de Doorslagsluis razendsnel worden geplaatst.

Onder leiding van projectleider Nienke de Ruiter van het Hoogheemraadschap De Stichtse Rijnlanden (HDSR) en kapitein Mark Verweij van het 101 Geniebataljon van Defensie werden de sleuven gecontroleerd, de balken gehesen en de werking van de afdichting getest. “De samenwerking met Defensie is cruciaal,” zegt De Ruiter. “Zij brengen de spierkracht, wij de waterkennis. In een echte crisis hebben we elkaar hard nodig.”

Geen echte overstroming – wel een serieuze boodschap
Volgens woordvoerder Bart Krol van HDSR is het doel om realistisch te oefenen, maar zonder risico voor de omgeving. “Er stroomt geen echt water door de stad,” benadrukt hij. “Maar de kans op extreme buien neemt wel toe. We kunnen overlast niet altijd voorkomen, maar we kunnen wél zorgen dat het water snel wordt geleid of tegengehouden.”

Ook de gemeente Nieuwegein kijkt mee. Wethouder Marieke Schouten (Duurzaamheid) noemt de oefening “een wake-up call voor iedereen”. “Het is goed om te zien dat onze infrastructuur werkt, maar we moeten als inwoners ook zelf voorbereid zijn. Check je regenpijp, houd je straatgoot schoon, en wees alert bij zware buien.”

Regionale oefening
De crisisoefening Wolkbreuk loopt nog tot en met zaterdag 8 november in de hele regio Utrecht en Zuid-Holland. Behalve Nieuwegein doen ook IJsselstein, Houten en Woerden mee. Naast het afsluiten van sluizen worden ook dijken geïnspecteerd, noodpompen getest en zandzakken gelegd.

De militairen vertrekken vanavond weer uit Nieuwegein, maar de boodschap blijft hangen: “Als de hemel echt openbreekt,” zegt kapitein Verweij, “dan willen we dat de schotten al op hun plek liggen voordat het eerste water komt.”